بررسی تنوع ژنتیکی گندم دوروم با استفاده از صفات مورفولوژیک، فیزیولوژیک، شاخصهای مقاومت به خشکی و بررسی فعالیت برخی آنزیم های آنتی اکسیدان در شرایط تنش خشکی

به منظور ارزیابی تحمل تنش خشکی 18 ژنوتیپ مختلف گندم دوروم، آزمایشاتی در مزرعه تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی کرمانشاه، در سال زراعی 92-91 در قالب طرح آزمایشی بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و در دو شرایط دیم و آبی انجام شد. تنوع ژنتیکی از نظر صفات زراعی، کیفی، فیزیولوژیک، مورفولوژیک و بیوشیمیایی ارزیابی شد. نتایج تجزیه واریانس ساده (هر دو شرایط دیم و آبی) و مرکب صفات نشان داد که ژنوتیپ ها از نظر اغلب صفات مورد مطالعه اختلاف معنی داری داشتند. نتایج مقایسات میانگین ها نشان داد که، تنش خشکی تاثیر کاهشی روی اغلب صفات مورد مطالعه داشت. بیشترین اثر تنش بر میزان فعالیت آنزیم سوپر اکسید دیسموتاز، کاتالاز و عملکرد دانه بود که به ترتیب باعث افزایش 34، 93 درصدی این آنزیم ها در شرایط دیم شد و عملکرد دانه را نیز در محیط دیم 21 درصد کاهش داد. فعالیت آنزیم کاتالاز، سوپراکسید دیسموتاز، پراکسیداز در شرایط دیم به طور معنی داری بالاتر بود. با توجه به نتایج مقایسه میانگین دو محیط، بیشترین و کمترین عملکرد دانه به ترتیب مربوط به ژنوتیپ 12 با 508/79 گرم در متر مربع و ژنوتیپ 8 با 252/08 گرم در متر مربع بود. با انجام تجزیه به مولفه های اصلی در محیط آبی 11 مولفه و در محیط دیم 10 مولفه شناسایی شد که به ترتیب 78 و 89/7 درصد از کل واریانس داده ها را توجیه کردند. بر اساس شاخص های مقاومت به خشکی مشخص شد، ژنوتیپ های 5، 9 و 7 مناسب ترین ژنوتیپ ها برای هر دو محیط و ژنوتیپ های 13،3 و16 با عملکرد پایین، ژنوتیپ های ناپایدار می باشند. بر اساس همبستگی بین شاخص ها با عملکرد در هر دو شرایط و همبستگی میان شاخص ها، شاخص های sti،gmp، ham جهت انتخاب ژنوتیپ های برتر در هر دو شرایط پیشنهاد می شوند.